เมื่อเวลา 11.00 น. วันที่ 2 ตุลาคม 2557 สำนักงานเลขาธิการคุรุสภา กระทรวงศึกษาธิการ กรมประชาสัมพันธ์ และสำนักงานส่งเสริมสังคมแห่งการเรียนรู้และคุณภาพเยาวชน (สสค.) ร่วมจัดแถลงข่าวรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี เพื่อค้นหา “ครูผู้สร้างการเปลี่ยนแปลงแก่ศิษย์ สร้างแรงบันดาลใจและคุณูปการแก่วงการศึกษาไทย” ณ ห้องประชุมจันทรเกษม หอประชุมคุรุสภา

ดร.กฤษณพงศ์ กีรติกร ประธานกรรมการมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีกล่าวว่า ในวโรกาสที่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี จะทรงมีพระชนมายุ  60 พรรษา ในปี 2558 สำนักงานเลขาธิการคุรุสภา กระทรวงศึกษาธิการ ร่วมกับสสค.ในฐานะหน่วยงานสนับสนุนการปฏิบัติงาน ได้ขอพระราชทานพระราชานุญาตจัดตั้งรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี” (Princess Maha Chakri Award) รางวัลเกียรติยศแห่งความเป็นครูที่ยิ่งใหญ่ครั้งแรกที่จัดขึ้นในระดับเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ร่วมกันทั้ง 11 ประเทศ ซึ่งเกิดจากความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารีที่ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจด้านการศึกษาแก่ประชาชนชาวไทยตลอดมา โดยตลอดเดือนกันยายนที่ผ่านมามีการลงพื้นที่ทำความเข้าใจกระบวนการคัดเลือกและคุณสมบัติครูผู้สมควรได้รับรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี แก่คณะกรรมการคัดเลือกระดับจังหวัด 4 ภูมิภาค จึงเห็นสมควรจัดงานแถลงข่าวในส่วนกลางเพื่อสร้างกระแสการมีส่วนร่วมในการเสนอชื่อครูผู้สมควรได้รับรางวัลนี้ขึ้น

นอกจากนี้เพื่อระลึกถึงความสำคัญของครูทั่วโลก ยูเนสโกจึงประกาศให้วันที่ 5 ตุลาคมของทุกปี เป็นวันครูโลก (World Teacher’s Day) โดยในปีนี้จัดให้มีการเสวนาระดับนานาชาติในประเด็น “Invest in the future, Invest in teachers”  ซึ่งจากการประมาณการณ์ภายในปี 2558 พบว่าทั่วโลกจะต้องการครูจำนวน 5.24 ล้านคน ทดแทนครูที่ออกจากระบบ 3.66 ล้านคน และครูที่จะมารองรับการขยายตัวทางการศึกษาอีก 1.58ล้านคน ทั้งนี้ทวีปแอฟริกา เป็นภูมิภาคที่มีความต้องการครูสูงสุดในโลก คือ ต้องการครูจำนวน 9 แสนคน หรือราวร้อยละ 63 ของความต้องการครูทั้งหมดทั่วโลก สำหรับประเทศไทยเองภายใน 10 ปีข้างหน้านี้เราจะมีครูเกษียณรวมกันสูงถึง 180,000 คนเป็นอย่างน้อย คิดเป็นร้อยละ 40 ของจำนวนครูในระบบการศึกษาในปัจจุบัน ด้วยจำนวนโรงเรียนของรัฐทั่วประเทศราว 32,000 โรงเรียน ทุกโรงเรียนจึงจะต้องมีการเปลี่ยนแปลงครูโดยเฉลี่ย 6 ตำแหน่งตลอด 10 ปีข้างหน้านี้  จึงมีความจำเป็นที่จะต้องหามาตรการทดแทนครูที่กำลังจะเกษียณจำนวนเกือบครึ่งหนึ่งในระบบการศึกษา ซึ่งนับเป็นโอกาสครั้งสำคัญของทุกระบบการศึกษาทั่วโลกที่จะผลิตและพัฒนาครูแห่งศตวรรษที่ 21 ที่สามารถตอบสนองต่อความท้าทายในระบบการศึกษาในอนาคต

ดร.สุทธศรี วงษ์สมาน ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ กล่าวว่า รางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีเป็นรางวัลที่จัดขึ้นเพื่อมอบให้กับครูที่ทุ่มเทเพื่อศิษย์ในระดับนานาชาติเป็นครั้งแรก รางวัลนี้จึงเปิดโอกาสให้กับครูทุกคนไม่จำเป็นจะต้องเป็นครูในระบบเท่านั้น โดยเห็นว่าจุดแข็งคนครูไทยที่สามารถสู้ได้ทัดเทียมครูระดับนานาชาติก็คือ ความเอื้ออาทร โอบอ้อมอารี นับญาติพี่น้อง โดยเฉพาะลูกศิษย์ที่ขาดที่พึ่ง บางครั้งครูเปรียบเสมือนกับแม่คนที่หนึ่ง ในโอกาสนี้ จึงขอเชิญชวนให้ลูกศิษย์ที่มีความประทับใจ ไม่ลืมครูที่ช่วงชีวิตหนึ่งได้สร้างแรงบันดาลใจให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในชีวิตจนประสบความสำเร็จร่วมกันได้เสนอชื่อครูของท่านให้มีโอกาสรับรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี เพราะครูที่ดีมักจะเอาแต่สอน ไม่สนใจทำผลงาน ดังนั้นคนที่รู้จักครูได้ดีที่สุดคือลูกศิษย์ การเสนอชื่อครูจึงเป็นโอกาสที่ทำให้สังคม และคนทั่วโลกได้รับรู้ว่าประเทศไทยยังมีครูดีที่ให้ชีวิต สร้างแรงบันดาลใจแก่ศิษย์ โดยสามารถเสนอชื่อครูดีของท่านมาได้ที่คณะกรรมการคัดเลือกระดับจังหวัด ซึ่งมีจุดจัดการที่สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเขต 1 ในทุกจังหวัดทั่วประเทศ ภายในเดือนตุลาคม-พฤศจิกายน 2557

ดร.ประมวล เพ็งจันทร์ อดีตอาจารย์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และนักวิชาการอิสระกล่าวว่า ค่านิยมของคนหนุ่มสาวในปัจจุบัน จะพูดถึงเป้าหมายความสำเร็จในชีวิตคือการมีรายได้สูง แต่นิยามความสำเร็จของการเป็นครูคือ ความสามารถที่จะเป็นผู้ “ให้” ความรู้แก่ลูกศิษย์ ชุมชนและสังคม ฉะนั้นคนหนุ่มสาวที่เลือกประกอบวิชาชีพครู จึงต้องนิยามความหมายของชีวิตเสียใหม่ ซึ่งความรู้สึกเหล่านี้เมื่อไม่มีกระแสหลักเข้ามาหนุนเสริม การจะเพียรพยายามสร้างขึ้นมาก็ไม่ง่าย จะเห็นได้ชัดเจนว่าวิชาชีพหรือสาขาอาชีพครูมีเป้าหมายความสำเร็จของชีวิต inflatable maze ซึ่งไม่สนองตอบต่อความอยากได้อยากมี ฉะนั้นหน้าที่ที่ยิ่งใหญ่ของครูคือ ผู้สร้างแรงบันดาลใจ ปลูกฝังและบ่มเพาะให้ลูกศิษย์มีความวิริยะ พากเพียร เกิดศรัทธา ความเชื่อมั่นต่อการศึกษาที่ต้องผ่านกระบวนการเรียนรู้ จนสามารถพัฒนาและก้าวสู่การเป็นผู้เรียน นักศึกษาที่ดีได้ “ครูที่ดีมักไม่พูด ไม่แสดงตน เพราะหน้าที่ของครูคือความสุขในการเห็นศิษย์มุ่งมั่นตั้งใจเกิดพลังในการเรียนรู้ ซึ่งครูประเภทนี้มักจะอยู่เงียบๆ ถูกซุกซ่อนไว้ในโรงเรียนเล็กๆ ตามชนบท จึงเป็นภาระของพวกเราที่จะช่วยกันแสวงหา ค้นหาครูดีให้ได้ แล้วนำมาเปิดเผยให้สังคมได้มองเห็น เพราะการเรียนรู้ที่จะเป็นครูที่ดี บางครั้งต้องเริ่มต้นจากการพบเจอครูที่ดีก่อน เพื่อเป็นต้นแบบในการสร้างแรงบันดาลใจ เกิดศรัทธา พากเพียรพยายามที่จะเป็นตามแบบครูที่ดีนั้นให้ได้”

ข้อมูลเพิ่มเติมโทร 02-619-1811 www.PMCA.or.th  และเฟสบุ๊ครางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี