ครูติมอร์-เลสเตรุกโครงการปฐมวัยศึกษา เตรียมเด็กตั้งแต่วัยเล็กร่วมกับพ่อแม่และชุมชน ดึงครอบครัวมีบทบาทการศึกษา

มูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีได้จัดให้มีการเสวนาเรื่อง “ความท้าทายของการจัดการเรียนรู้ ในปี 2021 ท่ามกลางสถานการณ์ โควิด-19 : ระสบการณ์จากครูรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีจากเนอการาบรูไนดารุซซาลาม และสาธารณรัฐประชาธิปไตยติมอร์-เลสเต เมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม 2564 โดยมีวิทยากรได้แก่ ครูฮาจะฮ์ รัตนาวาติ บินติ ฮาจิ โมฮัมมัด (Mdm Hajah Ratnawati Binti Haji Mohammad)  PMCA 2015  ครูการศึกษาพิเศษโรงเรียน  Keriam Primary School ครูใหญ่ฮาจะฮ์ นูรเลียฮ์ บินติ ฮาจี อัสปาร์ (Dayang Hajah Noorliah Binti Haji Aspa)  PMCA 2019  ครูใหญ่โรงเรียนประถมศึกษา Lambak Kanan Jalan 49 ครูลิมซอง โง (Ms. Lim Soh Ngo)  PMCA 2017 อดีตครูเคมีเชี่ยวชาญเรื่องการ​จัดการเรียนรู้แบบองค์รวม จากประเทศบูรไน ครูลูร์เดส รันเจล กอนซัลเวซ  (Ms. Lourdes Rangel Goncalves) PMCA 2019 โรงเรียนประถมศึกษา Eskola Basica Matataเมืองเอเมร่า จากประเทศติมอร์-เลสเต   ซึ่งดำเนินรายการโดย ดร.ทินสิริ  ศิริโพธิ์ พร้อมด้วยคณะทำงานมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี มีดร.กฤษณพงศ์ กีรติกร เป็นประธาน และดร.เบญจลักษณ์ น้ำฟ้า ผู้จัดการมูลนิธิฯ พร้อมด้วยคณะทำงานมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี สถาบันรามจิตติ และเครือข่ายครูในมูลนิธิฯ เข้าร่วมประชุมออนไลน์กว่า มีเข้าร่วมประชุมออนไลน์ 137 ท่าน  

บทเรียนร่วมจากประสบการณ์จากครูรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีจากทั้ง 2 ประเทศนี้ ในการจัดการเรียนรู้ในปี 2021 นั้นชี้ว่า การจัดกระบวนการเรียนรู้ท่ามกลางสถานการณ์การแพร่ระบาดโควิด-19  ขึ้นอยู่กับสถานการณ์และสภาพบริบทของแต่ละประเทศ โดยต่างมีแนวทาง วิธีการที่ร่วมที่ใช้หลากหลายวิธีให้สอดคล้องกับข้อมูล บริบทและสภาพเด็กนักเรียนในแต่ละพื้นที่ รวมถึงการทำงานสนับสนุนครู และการทำงานกับครอบครัวและชุมชนในการเข้ามาร่วมสนับสนุนการเรียนรู้ โดยแต่ละประเทศต่างได้รับการสนับสนุนจากหน่วยนโยบายและหน่วยงานทางการศึกษาในระดับท้องถิ่นเข้ามาร่วมขับเคลื่อนการเรียนรู้ในสถานการณ์วิกฤต 

ทั้งนี้ กรณีประเทศติมอร์-เลสเต ครูลูร์เดส รันเจล กอนซัลเวซ โรงเรียนประถมศึกษา Eskola Basica Matata เมืองเอเมร่า เล่าว่า สถานการณ์การแพร่ระบาดโควิด-19 ในประเทศติมร์-เลสเต ส่งผลกระทบกับภาคการศึกษาเป็นอย่างมาก รัฐบาลจึงได้มีมาตรการล็อกดาวน์ประเทศ รัฐบาลกระทรวงศึกษาธิการ เยาวชน และกีฬาของติมอร์เลสเต มีนโยบายให้นักเรียนเรียทางไกลผ่านโทรทัศน์ โซเชียลมีเดียต่างๆ สื่อที่กระทรวงศึกษาธิการจัดทำขึ้นเพื่อสนับสนุนโรงเรียน และเน้นการเรียนการสอนออนไลน์ 

สำหรับพื้นที่ที่สถานการณ์ความเสี่ยงสูงจะมีมาตรการล็อกดาวน์ในพื้นที่ด้วย โดยบังคับเฉพาะในบางเขตเท่านั้น ในขณะเดียวกัน อำเภออื่นๆ ที่ความเสี่ยงต่ำของโรคระบาด  กิจกรรมทั้งหมดยังดำเนินการได้ตามปกติ แต่ต้องปฏิบัติตามมาตรการของกระทรวงด้านสุขภาพ และโรงเรียนของเราก็เช่นกันที่มีการปฏิบัติตามมาตรการอย่างเข้มงวด  

สำหรับโรงเรียนประถมศึกษา Eskola Basica Matata เมืองเอเมร่า เนื่องจากเป็นโรงเรียนที่กิจกรรมจัดการเรียนรู้แบบ active learning เป็นหลัก คุณครูจึงต้องมีการปรับตัวในการจัดเรียนการสอนตามแนวนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการ โดยใช้สื่อทีวีและสื่อออนไลน์ต่างๆ เข้ามาช่วย รวมถึงการมีชุดกิจกรรมออนแอนด์ฝึกทักษะนักเรียนที่บ้านโดยความร่วมมือกับผู้ปกครองและชุมชน

ทั้งนี้ สำหรับปี 2021 โรงเรียนได้จัดโครงการ Association School Collaboration (ASC) ขึ้นโดยเฉพาะเพื่อเตรียมนักเรียนตั้งแต่ช่วงปฐมวัย เพื่อกระตุ้นให้ผู้ปกครองเห็นความสำคัญของการศึกษาและการส่งนักเรียนเข้าร่วมโครงการ (ในพื้นที่ดังกล่าว เนื่องจากบริบทเป็นพื้นที่ห่างไกล มีสภาพภูมิศาสตร์ที่เป็นภูเขาสูง การเข้าถึงโอกาสทางการศึกษา ให้เด็กมาโรงเรียนยังคงเป็นปัญหาในพื้นที่) โรงเรียนจัดโครงการ ASC มีกิจกรรมที่ดำเนินร่วมกับผู้ปกครองและครู โรงเรียนและชุมชน โดยมีนักเรียนช่วงปฐมวัยที่เข้าร่วมโครงการนี้ถึง 20 คน ในพื้นที่ ซึ่งมาจากความสมัครใจของผู้ปกครองและครอบครัวที่มีเด็กเล็ก มีการจัดหลักสูตร “การศึกษาปฐมวัย” เพื่อสร้างความเข้าใจพื้นฐานให้กับผู้ปกครอง เพื่อให้ผู้ปกครองมีบทบาทในการส่งเสริมพัฒนาการเด็กในด้านต่างๆ และพัฒนาการการเรียนรู้ ทักษะการตั้งคำถาม การอ่าน ความเข้าใจพื้นฐานการคิดเลขในชั้นอนุบาล ความเข้าใจพื้นฐานการเขียนด้วยลายมือในระดับก่อนวัยเรียน ความเข้าใจพื้นฐานเกี่ยวกับพัฒนาการเด็ก สุขภาพพื้นฐาน ศิลปหัตถกรรม เล่นและร้องเพลง โดยจะจัดการเรียนรู้ทั้งที่โรงเรียนและในชุมชน คุณครูได้ร่วมกันสร้างการกระบวนเรียนรู้ในรูปแบบใหม่ที่รวมพลังครอบครัว ซึ่งแจกหนังสือเรียนและหนังสือนิทานให้กับนักเรียน สนับสนุนให้ครอบครัวมีหนังสือและสื่อดีๆ ในบ้าน เพื่อให้นักเรียนรู้ด้วยตนเองและมีผู้ปกครองคอยให้คำแนะนำ และยังให้ชุมชนเป็นเสมือนโรงเรียน สร้างพื้นที่การเรียนรู้ให้กับเด็กๆ เช่น สร้างเวทีเล่าเรื่อง เล่านิทาน วาดรูป ร้องเพลง ออกกำลังกาย พัฒนาการต่างๆ   

นอกจากนี้ เมื่อโรงเรียนเปิดทำการเรียนการสอนอีกครั้ง โรงเรียนประถมศึกษา Eskola Basica Matata เน้นสร้างสภาพแวดล้อมของโรงเรียนที่สะอาด ถูกสุขอนามัย สะดวกสบาย ปลอดภัย เป็นกันเอง และเป็นระเบียบ เพื่อให้นักเรียนรู้สึกเหมือนอยู่บ้าน ขณะเรียนและปฏิบัติต่อโรงเรียนเสมือนเป็น “บ้านของตนเอง” ครูเน้นการทบทวนเนื้อหาที่เด็กๆ ได้เรียนรู้มา เน้นการจัดการชั้นเรียนให้เป็นห้องเรียนที่ปลอดภัย ดึงดูดนักเรียนให้น่าเรียน ได้เตรียมสิ่งอำนวยความสะดวกด้านสุขอนามัยและปฏิบัติตามมาตรการด้านสุขภาพอย่างเข้มงวด เพื่อให้นักเรียนสบายใจและผู้ปกครองรู้สึกอุ่นใจวางใจที่จะส่งนักเรียนมาโรงเรียน

อย่างไรก็ตาม ครูลูเดสเล่าว่า ความท้าทายและปัญหาที่เกิดขึ้นที่เชื่อว่ามาจากผลกระทบของสถานการณ์โควิด-19 คือ หลังจากที่โรงเรียนปิดไป การจัดการเรียนการสอนทางไกลทำให้เกิดความห่างเหิน เมื่อโรงเรียนกลับมาเปิดใหม่ คุณครูได้ประสบถึงปัญหาว่า ปฏิสัมพันธ์ในการเรียนรู้ของนักเรียนนั้นมีน้องลง นักเรียนชอบความเงียบ รู้สึกกลัวที่จะนำเสนอ ขาดการตื่นตัวที่จะมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างนักเรียนและนักเรียน รวมทั้งนักเรียนและครูด้วย งานที่ได้รับมอบหมายทำได้ไม่เต็มศักยภาพ นักเรียนยังคงรู้สึกระวังกับการมาโรงเรียน คุณครูจึงต้องมานั่งคิดหาวิธีแก้ปัญหา ซึ่งวิธีการที่ได้แก้ไขคือ เตรียมแอนิเมชั่นมากมายเพื่อเล่นและสร้างความบันเทิงให้กับนักเรียน จัดกิจกรรมร้องเพลงและออกกำลังกายกับนักเรียน จัดกิจกรรมสอนตลกเพื่อให้นักเรียนไม่เบื่อ รู้สึกเป็นกันเอง และมีความสุขสนุกอยากมาโรงเรียนในทุกๆ วัน  

ครูลูเดสยังได้กล่าวทิ้งท้ายของการปรับตัวของครูและโรงเรียนในท่ามกลางความท้าทายของสถานการณ์โควิด-19 อีกว่า

“ถึงโควิด-19 ระบาดคร่าชีวิตผู้คน
แต่กระบวนการเรียนรู้จะไม่หยุด
และเกิดขึ้นได้ทุกที่ ทั้งเรียนกับครอบครัว ชุมชน โรงเรียน หรือกลางแจ้ง”

ครูลูเดส

ชมย้อนหลังบน PMCA YouTube Channel

เรื่องที่เกี่ยวข้อง

• ครูติมอร์-เลสเตรุกโครงการปฐมวัยศึกษา เตรียมเด็กตั้งแต่วัยเล็กร่วมกับพ่อแม่และชุมชน ดึงครอบครัวมีบทบาทการศึกษา https://www.pmca.or.th/thai/?p=10975
• ครูบรูไนย้ำเด็กทั่วไปและเด็กพิเศษต้องไม่ตกหล่นการเรียนรู้ ครูคือคนสำคัญ ผู้ปกครองคือพลัง https://www.pmca.or.th/thai/?p=10993